ETWIE / studiebezoek Alsemberg (Herisemmolen) - valorisatie industriële sites

Op zaterdag  23.08.2014 bezocht ETWIE (Expertisecentrum voor technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed) in de vorm van een studiebezoek de "Papiermolen Herisem/ Kartonfabriek Winderickx" in Alsemberg. Het gebeurde i.s.m. MIAT(Gent), het centrum voor Industriële archeologie voor wat betreft textiel.

Ook Halle was aan de beurt met "Meta", waar we de gerestaureerde "mouterij Van Roye" bezochten.

ALSEMBERG
We begaven ons met gps naar Alsemberg tegen 10 uur. Maar we waren er vroeger doordat de ring rond Brussel heel goed berijdbaar was. Er stonden al enkele mensen te wachten.

De site van de papiermolen Herisem te Alsemberg. Foto: H.F.E. Vermeir

De site vertoont nog alle elementen uit de tijd van toen. Het werd geen "sjieke" restauratie.
Links de taverne De Smidse "Bij Sophie Crudo" (02 380 63 00), waar het goed toeven is.
Eerst werden we daar ontvangen met een drankje. De gelagzaal had een aantrekkelijke erfgoed sfeer.

De zes hespen in de gelagzaal. Foto: H.F.E. Vermeir

In de taverne vind me nog allerlei erfgoedvoorwerpen, zoals een "travaille" om paarden te beslaan.Om 10u30 werd onze gids Philippe Winderickx (Herisemmolen) voorgesteld. Toen begaven we ons met een 20-tal mensen in de site.

Philippe Winderickx aan het woord. Foto: H.F.E. Vermeir

Enkele data:
- Op de site was reeds in de 8ste eeuw een boerderij met de naam "Herisem".
- "Herisem" zou afgeleid zijn van een oud-Frankisch woord: "Haria-heim", wat betekent, zitplaats van Haria.
- In 1321 is er de eerste vermelding van "een slijpmolen", eigendom van Godfried van Herisem.
- In 1551 verbouwing tot "papiermolen"  door Hendrik De Nayer.
- De familie Winderickx zette in WOII de kartonproductie stil onder de collaboratiedruk van de Duitsers.
- In 1975 begonnen vrijwilligers van de 'Werkgroep Industriële Archeologie van de RUG' (WIARUG) aan de site.
-Door het KB van 24 januari 1979 kwam de site en de inboedel op de lijst van de beschermde landschappen.

Laat ons de bezielende aanpak tot renovatie  van Adriaan Linters voor dit project toch niet vergeten.

Alles draait natuurlijk rond de watermolen:

De watermolen van Herisem (Alsemberg). Foto: H.F.E. Vermeir (sitiatie 2014)

De Papiermolen Herisem en de voormalige kartonfabriek Winderickx  is een zeldzame getuige  van de ontwikkeling van het papier en de mechanische (r)evolutie in deze sector.
De site bestaat uit de oorspronkelijke papiermolen, de kartonfabriek, de bijhorende boerderij (met graanmolen) en een centraal gelegen woonhuis met voormalig kantoor. De site  is gelegen te midden van 16 ha weiland, akkers en bospartijen in de vallei van de Molenbeek.
Hier wordt het oude ambacht van papierscheppen getoond.De machines voor de kartonproductie in de 19-de eeuw werden in goede staat gebracht en kunnen gebruikt worden.

Strosnijder. Foto: H.F.E. Vermeir

Om te eindigen voor dit item de prachtige foto van:

"Kartonfabriek Winderikcx Alsemberg 1902"

Het personeel d.d. 1902.Foto uit de infobrochure  "Papiermolen Herisem".

Op de foto zie ik 2 bazen en 38 werknemers, dus 20  mannen en 20 vrouwen en 2 kleine kinderen met het bord.
Bij de mannen zijn er 10 met een hoofddeksel, 2 met een kostuum(midden boven en links staande), 4 met werktuigen, 2 jongens (gezeten vooraan). De bazen hebben geen snor, maar de werkmannen wel.
Er staan/zitten 20 vrouwen w.o. 3 kinderen. De vrouwen hebben het haar achteruit gestoken. Eén dame heeft een witte bef. (een bazin?)
Er wordt niet gelachen op de foto.


's  Middags verorberden we een lekker middagmaal in "De Smidse" bij een smakelijk "Belgoobier".

HALLE 

Om 2 uur reden we richting Halle naar het sportcentrum "De Bres". Daar kregen we uitleg over "de restauratie en herbestemming van Mouterij "Van Roye" door de 2 dames van "Meta".
Meta staat voor museum, erfgoed, toerisme en archief.

"De Bres", onder de hanebalken. Foto: H.F.E. Vermeir

Daarna begaven we ons te voet naar de mouterij in de Meiboom, industrieel erfgoed in renovatie.

De mouterij "In den Meiboom". Foto: H.F.E. Vermeir

Er volgde een uitgebreid bezoek o.l.v. de 2 dames van Meta.
Het werd snel tijd om ons naar " 't Parlement" te begeven, de eerste verdieping van een zaak waar een panelgesprek geleid door Tijl Vereenoghe over "Uitdagingen voor de valorisatie van industriële sites" gebeurde.
De vertegenwoordigers  van Meta, de Hersimmolen, de Miat en Toerisme Vlaanderen, deden naast de andere aanwezigen hun duit in het zakje.



INFO/

ETWIE vzw, Van Beethovenstraat 8-10, 2800 Mechelen, 015/27.23.34, info@etwie.be / www.etwie.be

Papiermolen HERISEM, Fabrieksstraat 20, 1652 Alsemberg, 02/381.07.70, info@herisem.be /www.herisem.be


BRONVERWIJZING/

www.facebook.com/media/set/?set=a.804707676216679.1073741848.100000323637598&type=1&l=5dbf6d5beb